Decennia lang hebben bedrijven hun opslag tot een minimum beperkt. Dit werd gedaan onder het mom van het zo laag mogelijk houden van de opslagkosten en de bijbehorende kapitaalinzet. (die trend kentert langzaam naar reshoring red.) Door just-in-time bestellingen en leveringen worden goederen precies geleverd wanneer ze nodig zijn. Bestelhoeveelheden dekken alleen de lopende productie.
Lees ook de blog van Jack van der Veen
Reshoring is geen eenvoudige oplossing voor huidige ketenproblemen
In dit systeem is de leverancier verantwoordelijk voor het aanhouden van de voorraden. Aangezien ervan uit wordt gegaan dat de leverancier geïnteresseerd is in het sluiten van de deal, heeft dit model tot dusver uitstekend gewerkt. We zagen het effect elke dag op de Nederlandse wegen: Vrachtwagens zo ver het oog reikt.
COVID-19 en de wereldhandel
Deze filosofie van “just in time” was ook vanuit bedrijfsperspectief lange tijd logisch, totdat de Corona-epidemie uitbrak en dankzij overheidsmaatregelen hele markten werden bevroren tijdens de lockdown. Op dit moment zou iedereen het begrepen moeten hebben: Just in time is als Russische roulette. Inzetten op naadloze toeleveringsketens zonder onderbrekingen kan hele bedrijfstakken stilleggen of enorme omzetdalingen veroorzaken. Een onderzoek van Reichelt Elektronik bevestigt dit: 92 procent van de productiebedrijven heeft sinds het begin van de pandemie melding gemaakt van productiestoppen als gevolg van knelpunten in de toelevering. Gemiddeld kon gedurende 38 dagen niet worden geproduceerd, wat leidde tot verliezen van meer dan 750.000 euro. Wanneer je kijkt naar de auto-industrie hier in eigen land en het huidige wereldwijde chiptekort, zou dit zelfs de laatste twijfelaar de ogen moeten doen openen.
Kapitaal voorraad
Maar hoe zit het met het argument van de kapitaalinzet? Er is geen twijfel dat het in voorraad houden van componenten een investering is. De vraag is een risicoschatting: kost het meer om componenten in voorraad te houden of om de productie te moeten stopzetten wegens bevoorradingstekorten? In het huidige klimaat van stijgende inflatie en negatieve rente moet de vraag worden gesteld of het nog wel zin heeft om grote hoeveelheden geld op rekeningen te zetten of dat deze middelen niet verstandiger kunnen worden gebruikt. Het is niet te verwachten dat de centrale banken hun koers op korte of zelfs middellange termijn zullen wijzigen. Tegelijkertijd is het aanbod van goederen en diensten gedaald. Alles duidt op een investering van kapitaalmiddelen in dringend noodzakelijke goederen.
Wat is de rol van China?
Jarenlang fungeerde China voor westerse bedrijven als ’s werelds werkbank en leverde het op betrouwbare wijze goederen en onderdelen. In de nasleep van de pandemie heeft China (soms drastische) maatregelen genomen, die ook grote gevolgen hebben voor de internationale handel. Als zich bijvoorbeeld slechts één coronageval voordoet, zullen enorm belangrijke havens zonder waarschuwing worden gesloten om besmettingen te voorkomen. Dit maakt het nog moeilijker om vooruit te plannen.
Lees ook
‘Crisis vraagt om flexibiliteit van supply chains’
Momenteel is zichtbaar dat China in bepaalde regio’s de energievoorziening is gaan inperken, waardoor ook de plaatselijke verwerkende bedrijven hun goederen niet volgens plan kunnen produceren. Hoe de samenwerking met China zich in de komende jaren zal ontwikkelen, valt nog te bezien. Eén ding is echter zeker: wie na de pandemie uitgaat van een “terugkeer naar het normaal”, sluit de ogen voor de realiteit. Bedrijven moeten er rekening mee houden dat de handelsbetrekkingen met belangrijke partnerlanden complexer zullen worden en dat zich steeds weer vertragingen bij de levering kunnen voordoen.
We hebben een plan B nodig
Alternatieven voor de toeleveringshandel met het Verre Oosten, die vele industrieën domineert, kunnen niet van de ene dag op de andere worden gecreëerd. Zoals de chipindustrie laat zien, heeft het gevolgen wanneer in hele sub-sectoren van industriële componenten de know-how bijna volledig verloren gaat. Alternatieve leveranciers hebben tijd nodig om productiecapaciteiten op te bouwen. Zelfs wanneer er wereldwijd alternatieven zijn, moeten deze eerst gekwalificeerd worden. Een vertrouwensrelatie groeit in de loop van de tijd. Laten we onszelf dus geen illusies maken: Het huidige debacle in de toeleveringsketen zal ons nog maanden, zo niet jaren, bezighouden.
Duurzame planning
En dus kunnen we er niet omheen: In de toekomst zal een duurzame planning om de productie op peil te houden gekoppeld zijn aan de opbouw van opslagcapaciteit. In de huidige fragiele wereldwijde economische situatie zijn “just in time” bestellingen uit overzeese supply chains op middellange termijn geen optie meer. Bij Reichelt merken we dit nu al aan de ordervolumes van onze zakelijke klanten. Deze zijn de afgelopen maanden vooral op het gebied van componenten aanzienlijk gestegen.
Langetermijneffecten voor de elektronica-industrie
Op de lange termijn confronteren de huidige situatie en de daaruit voortvloeiende problemen ons ook met een fundamentele vraag: Wat zijn we bereid te betalen voor elektronica? Want één ding is zeker: investeringen in lagers en stijgende energieprijzen zullen vroeg of laat gevolgen hebben voor de prijsvorming. Of het op de lange termijn zo kan blijven dat elektronica steeds goedkoper wordt en tegelijkertijd steeds beter, kan worden betwijfeld. Misschien zullen we eraan moeten geloven dat elektronische producten niet langer onbeperkt en van de ene dag op de andere verkrijgbaar zijn – met maximale prijstransparantie dankzij prijsvergelijkingswebsites en gratis verzendingen.
In andere productsegmenten die technologisch niet worden gekenmerkt door zulke korte, complexe productlevenscycli, zoals de meubelindustrie, accepteren ze lange levertijden. Daar is het “normaal” om zes tot twaalf weken te wachten op een sofa of een eenvoudige kast. Ook in andere bedrijfstakken zien we verschillende modellen voor prijsontwikkeling. Kijk nog eens naar de auto-industrie: auto’s zijn in de afgelopen decennia steeds beter geworden, maar ook steeds duurder. In ieder geval zal binnenkort duidelijk worden wat moderne elektronica ons werkelijk waard is.
Aanpak Reichelt
Het komt erop neer dat ondanks dat de supply chain stokt er niet specifiek meer of minder in near or reshoring wordt geïnvesteerd. Reichelt koopt namelijk een groot deel van zijn goederen al in Duitsland (het land van herkomst) in. Wel hebben ze verschillende leveranciers in Duitsland. Door meerdere leveranciers voor een product te hebben kan je een breder leveranciersbestand waarborgen. Wanneer type/merk x van een product tijdelijk niet op voorraad is, is de kans groter dat type/merk y nog wel op voorraad is vanwege een andere leverancier.
Verder heeft Reichelt er wel voor gezorgd hun voorraden in het algemeen uit te breiden om voorbereid te zijn op mogelijke toeleveringsproblemen in de toekomst. In situaties waar Reichelt niet in Duitsland inkoopt, is er nog steeds weinig mogelijk om leveranciers “nearer” te brengen. Er zijn echter wel leveranciers die hun magazijnen van het VK naar Nederland hebben verplaatst (als gevolg van Brexit en niet Covid). Als laatste zijn er voor sommige producten (bijvoorbeeld Raspberry Pi) geen alternatieve distributeurs waar ze zich tot kunnen wenden.
